De zwarte nachtschade (Solanum nigrum) is een algemeen voorkomende tot 40 cm hoge, eenjarige plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). De plant heeft een opgerichte, behaarde, vaak ietwat zwarte stengel.
De witte bloempjes hebben vijf puntige, naar achteren gebogen kroonbladen. De bloemetjes lijken daardoor wel wat op kleine lantaarntjes. De teruggebogen kroonbladen zijn wit tot vuilwit met gele helmhokjes. Na de bloei (juni tot september) ontwikkelen zich hieraan eerst groene, later zwarte bessen. De kelkbladen omsluiten de giftige bessen niet. De zaden ontkiemen pas bij vrij warm weer in april en mei.

De eironde tot driehoekige bladeren zijn golvend getand

De plant bevat solanine, saponine, solaceïne en solaneïne. Wondpleisters kunnen gebruikt worden tegen oppervlakkige abcessen. Neem hiervoor een handvol bladeren, was deze en laat ze drogen. Breek en eventueel pers de bladeren zodat het sap vrijkomt, gebruik dit op een verbandgaas op het abces.

De zwarte nachtschade is een giftige plant die het gif "saponine" bevat. In de bessen en bladeren zit een ander gif dat "salonine" heet. De rijpe vruchten zijn minder giftig dan de onrijpe vruchten. Als je meer dan 6 bessen gegeten hebt is daarom ook verstandig om een arts in te schakelen. 10 vruchten kan al gauw leiden tot de dood (vooral bij kinderen)! Omdat ook de tomaat, de aardappel tabak en Spaanse pepers tot de nachtschadefamilie behoren zijn deze ook giftig. Maar toch kunnen we ze blijven eten. Dat komt doordat niet alle delen van de plant dezelfde giftigheid hebben. Zo is bij de aardappelplant alles giftig behalve de knol.

De plant bevat solanine, saponine, solaceïne en solaneïne. ( solarie= pijnstillend )

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, 'Solanum', komt via het oud-Franse 'solas' uiteindelijk van het Latijnse 'solacium' wat 'troost' betekent. Wij herkennen daarin zelfs nog de Nederlandse term 'soelaas bieden'. Het heeft te maken met de verdovende eigenschappen van bepaalde soorten van deze plantenfamilie.
Een tweede verklaring vinden we :
1.Solanum is afgeleid van Solari (Latijn) en betekent "pijnstillen/kalmeren of tot bedaren brengen". Dit vanwege de pijnstillende werking van de plant.
2.Solanum komt van Solare (Latijn) en betekent "woest maken/alsof door een zonnesteek getroffen". Sol (Latijn) en betekent "zon"

Het tweede deel, 'nigrum', (waar we gemakkelijk ook het woord 'neger' in kunnen herkennen) betekent uiteraard gewoon 'zwart', de kleur van de bes.

En het Nederlandse woord 'nachtschade' is afkomstig uit het oudere woord 'nachtschaduw' en is een woord dat ooit een ongrijpbare gevaarlijke en demonische macht aanduidde.
Vroeger werd gedacht dat de plant toverkracht had en nachtmerries verdreef. In een vergelijkbaar Zweeds woord is een 'nattskata' een 'vleermuis'.

Oude Nederduitse namen: Ballekensvuil, Bol, Dolle Beijen en Dolkruid.