Het reservaat ligt ingesloten tussen de Noordzee in het noorden, de Franse/Belgische grens in het westen, de N386 (Duinhoekstraat) in het zuiden en in het oosten ten slotte het Calmeynbos en de bebouwing van De Panne.

Het reservaat strekt zich uit over een oppervlakte van 340 à 345 ha en maakt deel uit van het grootste aaneengesloten duingebied van de Vlaamse kust. Het vormt samen met de Krakeelduinen, het Calmeynbos, de Oosthoekduinen en de Fransen duinen van Le Perroquet (225 ha) een uitzonderlijk natuurgebied. De Westhoek (vaak verward met de gelijknamige regio in zuidelijk West-Vlaanderen) is al sinds 1935 als landschap beschermd[1] en heeft sinds 1957, samen met de Hoge Venen, het statuut van staatsnatuurreservaat. Het is daarom het oudste Vlaams staatsnatuurreservaat. Het gebied is Europees beschermd als onderdeel van Natura 2000-gebied 'Duingebieden inclusief IJzermonding en Zwin' (BE2500001).

Het natuurreservaat De Westhoek vormt het meest gaaf gebleven zeeduinlandschap van de Vlaamse kust. Men kan er het dynamische proces van duinvorming in de verschillende stadia van ontwikkeling waarnemen. Dit resulteert in duinlandschappen met een zeer uiteenlopende ouderdom, vorm en begroeiing. Min of meer evenwijdig met de kustlijn kunnen van noord naar zuid volgende zones worden onderscheiden: het strand, de voorduinen, de noordelijke pannengordel, het centraal stuifduin (de Romeinse vlakte), de zuidelijke pannengordel en ten slotte de binnenduinen.